De nieuwe productnamen van de Safety Culture Ladder

Wilt u veiligheidsbewustzijn vergroten op uw werkvloer, dan is de Veiligheidsladder een goed instrument. Met de Veiligheidsladder (SCL Original) bepaalt u het niveau van volwassenheid van uw organisatie op het gebied van veiligheidscultuur en veiligheidsbewustzijn. Voorheen bestond er naast de reguliere Veiligheidsladder ook de Tennet pilot. Per 1 maart 2020 zijn deze varianten uit de pilot beschikbaar voor iedereen en heten ze het Approved Self Assessment, Statement SCL Light en de SCL. Ziet u door de bomen het bos nog? We zetten het graag voor u op een rij.

Veiligheidsbewustzijn wordt in de bouw steeds vaker een vereiste voor samenwerking. Ook de initiatiefnemers van de Governance Code Veiligheid in de Bouw stellen dit als voorwaarde. Europese netbeheerder TenneT vereist sinds 2017 van haar leveranciers en partners dat zij aandacht hebben voor veiligheidsbewustzijn. Speciaal voor TenneT zijn er destijds aanvullende producten ontworpen die zijn goedgekeurd door het NEN. Deze aanvullende producten werden als volgt geformuleerd: het SAQ statement (Self Assessment Questionnaire); SAQ+ statement en het driejarige Veiligheidsladder certificaat.

De Commissie van Deskundigen (CvD) heeft begin 2020 besloten de TenneT varianten uit de pilot te halen en voor iedereen beschikbaar te stellen. Vanaf 1 maart kan een organisatie kiezen voor originele Veiligheidsladder certificering (SCL Original) of SCL, Statement SCL Light of het Approved Self Assessment. Dit zijn de nieuwe productnamen bepaald door de Commissie van deskundigen. Voor de duidelijkheid nog even de oude en nieuwe benamingen op een rijtje:

Deze varianten worden ook door de initiatiefnemers van de Governance Code Veiligheid in de Bouw geaccepteerd. 

Veiligheidsbewustzijn wordt een vereiste voor samenwerking vanuit de ViA afspraak (Veiligheid in Aanbestedingen) uit de GCVB (Governance Code Veiligheid in de Bouw).

Oftewel wanneer u voor veiligheidsladder certificering gaat, heeft u de keuze uit vier varianten. We zetten ze voor u op een rij:

SCL Original (De NEN Veiligheidsladder)

Laten we starten met de originele Veiligheidsladder. De Veiligheidsladder (Safety Culture Ladder, SCL) is ontwikkeld door ProRail om veiligheidsbewustzijn te verhogen. Inmiddels is de ladder overgedragen aan het Nederlands Normalisatie-Instituut (NEN) en daarmee in meerdere sectoren toepasbaar. Veiligheidscultuur kan zich in verschillende fasen van volwassenheid bevinden, vandaar dat de Veiligheidsladder uit vijf treden bestaat:

• Veiligheidsladder trede 1: Pathologisch
  Hiervoor kunt u zich niet certificeren. In organisaties op deze trede wordt nauwelijks tot niet geïnvesteerd in het verbeteren van veilig gedrag.

• Veiligheidsladder trede 2: Reactief
  Bij deze trede voeren organisaties pas veranderingen door als het iets is gebeurd. Bovendien zijn veranderingen vaak van korte duur. Vanaf dit niveau is het mogelijk te certificeren.

• Veiligheidsladder trede 3: Berekenend
  Organisaties op dit niveau nemen verantwoordelijkheid voor zwakke plekken binnen de veiligheidscultuur, maar dit gebeurt nog met name vanuit het management.

• Veiligheidsladder trede 4: Proactief
  Op dit niveau heeft veiligheid hoogste prioriteit in alle lagen van de organisatie.

• Veiligheidsladder trede 5: Vooruitstrevend
  De hoogste trede bereikt een organisatie wanneer veiligheid volledig is geïntegreerd. Daarnaast zijn er regelmatig evaluatiemomenten en wordt kennis rondom veiligheid gedeeld tussen medewerkers en in de branche.

Bij de beoordeling op een bepaalde trede, worden ook de lagere treden van de ladder beoordeeld. De audit voor de Veiligheidsladder vindt in twee fases plaats. Tijdens de eerste fase wordt door de Ladder Certificerende Instelling (LCI) beoordeeld of de organisatie klaar is voor fase twee op de gewenste trede. Er wordt o.a. een auditplan opgesteld voor de fase 2 audit. In de tweede fase vindt de daadwerkelijke implementatie audit plaats. De audit wordt uitgevoerd door twee auditoren. Afhankelijk van de grootte van uw organisatie neemt deze audit meerdere dagen in beslag.

SCL (Veiligheidsladder pilot)

De volgende variant komt grotendeels overeen met originele Veiligheidsladder certificatie. Deze is in het eerste jaar namelijk volledig hetzelfde als het reguliere traject (SCL Original). Echter, is deze variant 3 jaar geldig in plaats van 1 jaar. In de tussenliggende jaren is er een beoordeling op basis van 40% van de audit vergeleken met jaar 1. In deze tussenliggende jaren is het SCL certificaat qua eisen identiek aan jaar 1 van de SCL Light (zie volgende punt). Dat betekent in jaar 2 en 3 een besparing van 60% in mandagen. 

Statement SCL Light (SAQ+ statement)

Het Statement SCL Light kan als voorbereiding op het gehele certificatietraject worden gedaan, maar dit proces is ook gespecificeerd voor organisaties die activiteiten met een hoog risico op beperkte schaal uitvoeren of activiteiten met een gemiddeld risico op grotere schaal.

In deze audit is de inhoud van de beoordeling variabel omdat het 40% van de formele eindcertificatie behelst. De resultaten worden vastgelegd in een statement en dus geen certificaat. Hierin staat de beoordeling van de Ladder Certificerende Instelling (LCI). Dit statement is drie jaar geldig waarbij in de tussenliggende jaren een beoordeling plaatsvindt van het actieplan. Wordt het uitgevoerd conform eerder vastgesteld plan? In het actieplan staan namelijk de maatregelen en acties om het vereiste volwassenheidsniveau van veiligheidsbewustzijn te behalen. 

Approved Self Assessment (SAQ-statement)

De NEN heeft deze webtool in origine ontwikkeld om tot een zelfverklaring te komen; dit is een SAQ (Self Assessment Questionnaire). Deze tool is bedoeld voor de beginfase van een certificatietraject. Maar deze tool kan nu dus ook als los product worden gehanteerd. Deze variant is voor organisaties met activiteiten op kleine schaal met een gemiddeld risico. In de webtool wordt de veiligheidscultuur getoetst. Deze vragenlijst is opgebouwd volgens het certificatieschema van de Veiligheidsladder. Op basis van de uitkomsten van de webtool dient u een gapanalyse en een actieplan te maken. Deze worden beoordeeld door een Ladder Certificerende Instelling (LCI), als TÜV NORD Nederland. Om het statement te behouden, zult u elk jaar dit proces moeten doorlopen.

Om de webtool te gebruiken heeft u een abonnement nodig. U vindt de SAQ webtool en meer informatie over het abonnement op de website van het NEN.

Welke variant kies ik?

Welke variant u als organisatie het beste kunt kiezen is afhankelijk van een aantal factoren. Wat eist uw opdrachtgever, hoe risicovol zijn uw activiteiten en op welke schaal voert u deze uit? Deze laatste zaken neemt uw opdrachtgever ook al mee in de eis die zij neerleggen voor samenwerking. Feit is dat steeds meer organisaties een aantoonbare veiligheidsbewustzijn eisen. Helemaal wanneer per 2021 veiligheidsbewustzijn een vereiste wordt voor samenwerking vanuit de ViA afspraak (Veiligheid in Aanbestedingen) uit de GCVB (Governance Code Veiligheid in de Bouw).

Verhoog veiligheidsbewustzijn met gesprekkaartjes

Hoe zorgt u ervoor dat alle werknemers zich bewust zijn van hun bijdrage aan een veilige werkomgeving? Hoe krijgt u verborgen meningen van collega’s boven tafel en krijgt u gouden inzichten voor verbetering op het gebied van veiligheid. De ‘gesprekkaartje voor bewustzijn en veilig gedrag’ helpen u de inzichten te krijgen die nodig zijn voor een langdurige verandering.

Download hier de gesprekkaartjes:

Onderwerpen:

Alle onderwerpen Certificeren veilig werken Veiligheidsladder