Per januari 2024 gaat de nieuwe wet Kwaliteitsborging voor het bouwen in. In deze wet speelt dossiervorming een grote rol. Wat voor dossier moet er tijdens het bouwproces precies opgebouwd worden en wie is hiervoor verantwoordelijk? We leggen het uit.
De nieuwe wet
In mei 2019 heeft de Eerste Kamer de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen aangenomen. Per 1 januari 2024 treedt de wet daadwerkelijk in werking. Met deze wet ligt er meer nadruk op de borging (het aantoonbaar maken) van de bouwkwaliteit. Daarmee is het de bedoeling dat het aantal gebreken tijdens de bouw - denk daarbij aan constructiefouten, onvoldoende isolatie of brandonveilige situaties – verminderd worden en de consument een bouwwerk krijgt wat voldoet aan de wettelijke eisen.
De borging van bouwkwaliteit houdt in dat bouwbedrijven voortaan worden gecontroleerd gedurende het hele bouwproces; van ontwerp tot oplevering. Deze controle wordt uitgevoerd door kwaliteitscontroleurs, de zogenaamde Kwaliteitsborgers. Tijdens deze controles wordt er een dossier gevormd.
Dossiervorming
In de Wkb wordt het wettelijk verplicht om aantoonbare kwaliteit te leveren. Deze aantoonbaarheid wordt vormgegeven in een verplicht ‘dossier bevoegd gezag’ bij oplevering. Dit bouwdossier wordt opgemaakt door de Kwaliteitsborgers. Bij bouwbedrijven komt hierdoor de noodzaak om goed te documenteren. Het doel van het dossier is immers het overtuigen van de Kwaliteitsborger, opdrachtgever en het bevoegd gezag dat het bouwwerk voldoet aan alle geldende regelgeving.
Verschillende soorten dossiers
Binnen de Wkb wordt er gesproken van twee soorten dossiers: het consumentendossier en het dossier bevoegd gezag.
Het consumentendossier (ook wel opleverdossier genoemd) is het dossier dat de aannemer overhandigd aan de opdrachtgever/consument bij oplevering. Uit dit dossier moet blijken dat het bouwwerk aan de contractuele eisen voldoet. Het bevat tekeningen en berekeningen van het bouwwerk, gebruiksfuncties, gebruikte materialen, handleidingen en onderhoudsrichtlijnen voor installaties/apparatuur etc.
De exacte inhoud van dit dossier is niet wettelijk vastgelegd. Het is aan de contractpartijen om dit onderling vast te leggen. Voor ingang van deze wet wordt een soortgelijk dossier ook al vaak opgesteld, echter met ingang van de Wkb wordt het expliciet met deze nieuwe benaming ‘consumentendossier’ benoemd en is het een verplichting voor de aannemer om dit dossier op te bouwen.
Het dossier bevoegd gezag omvat alle fasen van het bouwproject en heeft betrekking op o.a. de veiligheid (constructieve- en brandveiligheid o.a.). Hierbij gaat het echt om het aantonen dat het bouwwerk voldoet aan alle (kwaliteits)eisen van het Bouwbesluit. Daarvoor heeft de Kwaliteitsborger informatie ontvangen met betrekking tot het te bouwen bouwwerk (ontwerper, aannemer, constructeur, adviesbureaus, etc.).
Door de Wkb wordt het verplicht dat de vergunninghouder bij gereed melding van de bouw dit dossier met as-built informatie overlegd aan het bevoegd gezag. Ook wordt daarbij de Verklaring van de Kwaliteitsborger overhandigd. Daarom wordt het ook wel het as-built dossier genoemd. Het dossier bevat immers informatie over het gerealiseerde bouwwerk. De bijbehorende Verklaring van de Kwaliteitsborger dat het bouwwerk voldoet aan de geldende wetgeving is daarbij erg belangrijk. Op basis van het oordeel van de Kwaliteitsborger dient er namelijk een gerechtvaardigd vertrouwen te zijn dat het opgeleverde voldoet aan het Bouwbesluit (artikel 7aa uit de Woningwet).
Documentatie per fase
Grofweg kunnen we in een bouwproces drie fasen onderscheiden: voor bouw (ontwerpfase), tijdens bouw en bij het gereedkomen van het bouwwerk/oplevering. Per fase moeten er andere documenten aan het dossier bevoegd gezag toegevoegd worden.
Voor bouw (ontwerpfase)
Voor de aanvang van de bouw moet er al bepaalde documentatie verzameld worden. Hierbij kunt u denken aan de ontwerptekeningen, constructieberekeningen, berekeningen n.a.v. wettelijke eisen uit het Bouwbesluit m.b.t. de constructie, isolatie, geluid etc.
De aangestelde Kwaliteitsborger zal het ontwerp met de daarbij behorende berekeningen toetsen aan het Bouwbesluit. Op basis van het ontwerp zal er een risicoanalyse en borgingsplan worden opgesteld. Deze documenten zijn onderdeel bij uw aanvraag voor de omgevingsvergunning en dienen vier weken voorafgaand aan de bouw te worden overlegd aan het bevoegd gezag.
Tijdens bouw
Tijdens de bouw legt de Kwaliteitsborger diverse projectbezoeken af om bijvoorbeeld te controleren of de toegepaste wapening van de fundering overeenkomstig goedgekeurde tekeningen en berekening is aangebracht, of de staalconstructies en de isolatiewaardes kloppen overeenkomstig tekening, etc. Maar de aannemer moet ook op diverse momenten documenten en foto’s aanleveren om aan te tonen dat bepaalde bouwonderdelen voldoen aan de eisen. Het dossier wordt tijdens deze fase aangevuld met onder andere rapporten van kwaliteitscontroles, attesten en certificaten die door de aannemer ter beschikking worden gesteld en prestatierapporten. Daarnaast bevat het dossier bevoegd gezag ook informatie over de gebruikte materialen en installaties.
Na bouw/voor oplevering
In deze fase wordt de aantoonbaarheid het belangrijkste thema. Toont het dossier aan dat het bouwwerk conform bouwplan is gerealiseerd en voldoet het aan de wettelijke eisen uit het Bouwbesluit? Het dossier tezamen met de vereiste Verklaring van de Kwaliteitsborger, wordt door de opdrachtgever/vergunninghouder ingeleverd bij het bevoegd gezag (vaak gemeente). Zij moeten binnen 10 werkdagen controleren of de gereed melding juist en volledig is. Bij akkoord mag het gebouw in gebruik genomen worden. Bij geen akkoord of incompleetheid van het dossier krijgt de vergunninghouder geen toestemming voor ingebruikname en moeten zij de openstaande punten gaan oplossen en later opnieuw indienen.
Hoe bouw ik een dossier op?
Om alle informatie goed te borgen, zijn er diverse programma’s waarmee er gewerkt kan worden. Bij TÜV NORD wordt er gewerkt met KiK (KOMO) en SWK als instrument voor kwaliteitsborging. Binnen de Wkb is de Kwaliteitsborger verplicht gebruik te maken van een toegelaten ‘instrument’ (systeem) om te beoordelen of een bouwwerk voldoet aan de bouwregelgeving, Zowel KiK als SWK zijn dergelijk toegelaten instrumenten.
Wat verandert er nog meer met de Wkb?
Dossiervorming (bewijslast) is een van de belangrijke zaken die er verandert met de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), maar dat is niet het enige. Daarom hebben onze specialisten een factsheet ontwikkeld waarbij alle veranderingen handig op een rij staan. Zo heeft u inzage in wat er precies verandert na invoering van de wet.
Onderwerpen:
