Hoe Cornelissen aannemingsbedrijf en de gemeente Landerd zich voorbereiden op de Wkb.
De testcase om in aanloop naar de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) de wisselwerking tussen aannemer, gemeente en Kwaliteitsborger te ervaren, is een Wkb proefproject. Cornelissen aannemingsbedrijf en gemeente Landerd gingen deze uitdaging aan bij een project van 14 woningen in Zeeland (NB). We vroegen hen hoe zij zich voorbereiden op de Wkb, hoe ze het proefproject tot nu toe ervaren en wat hun verwachtingen zijn.
*titelbeeld: tekening van de toekomstige woningen in Zeeland (NB)
Cornelissen aannemingsbedrijf, een regionaal betrokken bouwpartner, werd in 1949 opgericht om de woningnood mee op te lossen. Momenteel (ver)bouwen ze niet alleen woningen, maar voornamelijk bedrijfsgebouwen, zorgcomplexen, ziekenhuizen, groothandels en andere grote utiliteitswerken. Daarbij zit de kracht van Cornelissen in vakbekwaamheid en inzet van eigen personeel. Daardoor zijn de lijnen met de eigen vakmensen kort en kunnen ze snel schakelen.
Op dit moment draaien de ruim 100 medewerkers van Cornelissen bijna 50 projecten tegelijkertijd, deze variëren van projecten met een duur van een paar weken tot een heel jaar. Daarbij kunnen ze bouwen op een grote groep vaste klanten.
Omdat Cornelissen aannemingsbedrijf geen woningbouwer pur sang is en dus ook bouwt in gevolgklasse 2, zijn ze op tijd met de voorbereidingen op de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Ze kiezen bewust voor een proefproject in gevolgklasse 1 om het Wkb proces eigen te maken. Zodat ze goed voorbereid zijn als ook de gevolgklassen 2 en 3 van kracht worden.
De gemeente Landerd bestaat uit de dorpskernen Schaijk, Zeeland en Reek (provincie Noord-Brabant) en telt bijna 16.000 inwoners.
Qua woningbouw zet de gemeente in op meer woningen voor starters en levensloopbestendige woningen. Het duurdere segment woningen (tweekappers en vrijstaand) mogen gebouwd worden, maar daar moet dan voldoende meerwaarde voor zijn.
De gemeente Landerd is eerder gestart met één proefproject in Schaijk, ter voorbereiding op de Wkb, daarna volgden er meer. Daarom vroeg de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) of Landerd een Ambassadeursnewerkgemeente wilde worden. Landerd maakt nu, samen met gemeente Uden, deel uit van een Ambassadeursnetwerk Uden/Landerd. Zo’n netwerk bestaat uit een ambassadeursgemeente, een aantal omringende gemeenten, aannemers en Kwaliteitsborgers en moet ervoor zorgen dat er de komende maanden (tenminste) 10 projecten starten, verdeeld over verschillende soorten gebouwen binnen gevolgklasse 1. Subsidie is hiervoor mogelijk vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Via een lokale connectie werd Cornelissen aannemingsbedrijf gewezen op dit woningproject in het dorp Zeeland. In samenwerking met de gemeente werd besloten dit als Wkb proefproject aan te pakken. Commercieel directeur van Cornelissen aannemingsbedrijf Michiel van Summeren licht toe: ‘‘Door middel van dit proefproject willen we leren hoe we een Wkb project moeten aanpakken/organiseren in de voorbereiding op kantoor en met de jongens op de werkvloer. Daarnaast is het natuurlijk zo dat als we niet volgens de wensen en eisen van de overheid werken, we een keer de deksel op onze neus krijgen. Dat past natuurlijk niet bij een professionele aannemer.’’
We willen leren hoe we een Wkb project moeten aanpakken/organiseren.
Michiel Guelen, medewerker Handhaving bij de gemeente Landerd: ‘‘Ook binnen de gemeente gaat er een hoop veranderen. Met name door een wijziging in onze functie. We zullen veel meer op de omgeving dan op de bouw zelf gaan focussen. Dus ook voor ons is het zaak ons daarop goed voor te bereiden.’’
Chiel van Hout, projectleider bij Cornelissen aannemingsbedrijf: ‘‘Ik zie dat alles anders wordt. Als er op dit moment een ervaren timmerman op een project bezig is, wordt in het begin van de week alles doorgesproken en kan deze vooruit. Maar nu moet ik van hem gaan vragen tussendoor foto’s etc. te maken. Ik ben benieuwd hoe dat zal gaan. De grootste uitdaging zit volgens mij in het op elkaar aansluiten. Ik twijfel niet aan de Wkb, maar ben wel benieuwd welke gevolgen dat heeft voor de vooruitgang en efficiëntie van een project.’’
Hoewel de Kwaliteitsborger in de Wkb veel taken van de gemeente overneemt, verwacht Michiel Guelen van de gemeente Landerd juist dat het meer werk oplevert. ‘‘Conform de Wkb moeten we minder gaan doen, maar ik verwacht juist dat we in de praktijk juist meer gaan doen. Zeker in de eerste jaren waarbij alles nieuw is.’’
Op het moment van schrijven is de vergunning voor het proefproject van de woningen in het dorp Zeeland verleend. Over een paar weken start de bouw. TÜV NORD helpt als Kwaliteitsborger Cornelissen aannemingsbedrijf met de interne processen.
Chiel van Hout: ‘‘Normaal vindt toetsing van het bouwplan aan de voorkant plaats. Nu hebben we al iets vergund gekregen en is er een planning. TÜV NORD toetst het ontwerp opnieuw volgens de Wkb. Nu zijn we druk bezig met het borgingsplan, wat wij gezamenlijk zullen moeten gaan uitvoeren.’’
‘‘In onze interne organisatie ligt de werkwijze omtrent het proefproject nog redelijk onder de radar. Voor veel mensen zijn de ontwikkelingen nog te globaal. Wij proberen het nu zo in te richten dat het proces administratief ondersteunend is en niet storend. Kwaliteitsborging is voor ons niet helemaal nieuw. Bij bepaalde projecten hadden we al steekproeven en controles, maar de verschuiving is dat dit met de Wkb ook bij ‘gewone’ projecten gaat plaatsvinden, niet alleen bij bijvoorbeeld zorgcomplexen.’’
Michiel van Summeren: ‘‘We zijn een pragmatische organisatie. Los van de Wkb zijn we al aan de slag gegaan met structurering, procedures en bewijsvoering. Daarbij maken we gebruik van de digitale tool STA. Oftewel de processen zijn ons niet perse vreemd, maar het gaat vooral om het implementeren, zodat de collega’s op de vloer er ook bekend mee worden.’’ ‘‘Door intensief contact met de gemeente en TÜV NORD krijgen we handvatten om alles goed uit te rollen’’, vult Chiel van Hout aan.
Door intensief contact met de gemeente en TÜV NORD Nederland krijgen we handvatten om alles goed uit te rollen
Vanuit de gemeente was het de wens dat Cornelissen aannemingsbedrijf met meerdere Kwaliteitsborgers om tafel ging om met de verschillende werkwijzen kennis te maken. ‘‘Het praktische verhaal van TÜV NORD sprak ons meteen aan’’, vertelt Chiel van Hout. ‘‘In het begin dachten we, dat gaan we wel even doen. We hebben al een paar kwaliteitssystemen. Maar aan het eind van het gesprek met TÜV NORD kregen we nieuwe inzichten. Het verhaal paste als een puzzelstukje in dat van ons als Cornelissen. Wat ons daarbij aansprak is de uitgesproken visie van TÜV NORD Nederland, waarbij we het project gezamenlijk aanvliegen’’, vult Michiel van Summeren, commercieel directeur Cornelissen aannemingsbedrijf aan.
Michiel Guelen van de gemeente Landerd: ‘‘We hebben afgesproken dat we bij elkaar in de keuken kijken om van elkaar te leren. Waar lopen we tegenaan en hoe kunnen we dat met elkaar oplossen. We zijn open en eerlijk naar elkaar. Bespreken de pijnpunten die we nu al zien, om zo deze meteen al te tackelen. Ik ben zeer te spreken over deze samenwerking.’’
Michiel van Summeren: ‘‘We hebben een goede partner gekozen. TÜV NORD weet waar ze over praten. Ze zijn volledig, georganiseerd en zorgvuldig. Dat gaat ons op de korte termijn vast ook ergens pijn doen, maar dan levert de proef tenminste ook wat op.’’
TÜV NORD Nederland weet waar ze over praten. Ze zijn volledig, georganiseerd en zorgvuldig.
Gedurende het hele gesprek met de heren van Cornelissen aannemingsbedrijf en de gemeente Landerd blijkt al het nut van het proefproject. Scenario’s worden geschetst en alle partijen zijn erg benieuwd naar het verdere verloop van het proces.
‘‘Ik vind dat we het aan elkaar verplicht zijn om het maximale eruit te halen. En daarbij ook goed te kijken naar de belasting op de werkvloer qua administratie. Wat doet dat met het werkplezier? Want volgens mij haal je werkplezier uit eigenaarschap, verantwoordelijkheid en vertrouwen en dat moet niet teniet gedaan worden’’, geeft Michiel van Summeren aan.
‘’Daarom denk ik dat bedrijven straks een interne kwaliteitscontroleur hebben, om daarmee de vakmensen te ontlasten’’ schetst Michiel Guelen.
Maar daarbij wordt niet vergeten wat kwaliteitsborging vooral ook op kan gaan leveren. Michiel Guelen: ‘‘Bij een projectleider of voorman kan ook bouwblindheid ontstaan. Wat is er dan fijner dan dat iemand je meeneemt (niet controleert dus, maar echt meeneemt) als er iets fout dreigt te gaan. Daar leren we van met elkaar. Een Kwaliteitsborger kijkt met een onafhankelijke en deskundige blik naar wat er gebeurt.’’
Communicatie is van groot belang in het nieuwe Wkb bouwproces. En dat wordt bij uitstek getest tijdens een proefproject. Michiel van Summeren: ‘‘Voor ons is het belangrijk om te gaan ontdekken hoe de communicatie tussen theorie en partijk gaat verlopen.’’ Maar ook voor de communicatie in de driehoek gemeente, bouwer en kwaliteitsborger is het proefproject een ideale testcase. Het evenwicht tussen deze partijen moet in de beginfase al gevonden worden en dat is bij dit project gelukt.’’
‘‘Voor ons is het proefproject heel belangrijk om uiteindelijk de organisatie mee te kunnen nemen. Ik wil namelijk eerst weten waar ik over praat voordat ik hen meeneem. Zodat ik uiteindelijk in klare taal iedereen hiervoor kan klaarstomen.’’
‘‘Voor ons is het proefproject geslaagd als 80% van het proces gesneden koek is en dat van de overige 20% duidelijk is hoe we zaken moeten verbeteren/anders moeten aanpakken. Dat collega’s zeggen dat het eigenlijk niks voorstelt en dat ze het belang ervan snappen’’, geeft Michiel van Summeren aan. ‘‘De bewustwording dat sommige zaken feitelijk en aantoonbaar vastgelegd moeten worden voordat de volgende stap genomen moet worden, moet erin geslepen worden’’, voegt Chiel van Hout toe. ‘‘Ik hoop dat in het geval er mogelijk iets misgaat, ik straks vier weken eerder gebeld wordt dan het punt wanneer het nu gebeurt.’’
Alle heren zijn het er unaniem over eens dat een proefproject een aanrader is. ‘‘We stimuleren het niet voor niets binnen onze gemeente.’’
Michiel van Summeren: “Voor ons is een proefproject een investering in de toekomst. In eerste instantie zullen de faalkosten nog niet dalen, maar dat gaat zich in de toekomst wel uitbetalen. Dat zie je met elk proces dat efficiënter wordt aangepakt.’’
Bent u benieuwd welke stappen u dient te zetten wanneer u aan de slag gaat met de implementatie van de Wkb? U heeft immers tot 1 januari 2024 om u voor te bereiden op de Wkb. Met ons handige Stappenplan doorlopen we het hele nieuwe Wkb bouwproces, van ontwerp tot oplevering. Zo ziet u meteen welke acties u moet ondernemen tijdens het proces.
Of wilt u ontdekken hoe het proces daadwerkelijk gaat en een proefproject starten? En wilt u weten of TÜV als Kwaliteitsborger bij uw organisatie past?